[Fizjoterapeuta]

WADY I CHOROBY KIKUTÓW
Do głównych przyczyn wad i chorób kikutów należą:
1) zła technika operacyjna
2) niewłaściwe postępowanie pooperacyjne
3) zła higiena kikuta lub protezy
4) wadliwe zaprotezowanie.
Wady dotyczą najczęściej:
• bolesności
• jakości powłok zewnętrznych i blizny
• kształtu
• ustawienia i ruchomości kikuta
• długości kikuta
Bolesność kikuta
Ból kikuta może być pochodzenia obwodowego (częściej) lub centralnego, a jego przyczyną
może być:
• stan zapalny tkanek miękkich lub kości
• wyrośla kostne
• wrażliwość uciskowa końca kikuta
• rozległe, zrośnięte z podłożem blizny
• zaburzenia krążenia
• owrzodzenia, podrażnienia i choroby skóry
• źle dopasowana proteza
• nerwiak – jest wynikiem naturalnego procesu gojenia się przeciętego nerwu. Sama jego
obecność w kikucie nie jest przyczyną dolegliwości, może do nich dojść tylko w dwóch
przypadkach:
- gdy nerwiak znajduje się bardzo powierzchownie (wadliwy kikut), na skutek czego
podlega stałemu uciskowi i drażnieniu w protezie (neewiak ucickowy)
- gdy nerwiak jest osadzony w rozległej bliźnie, co powoduje jego pociąganie i drażnienie
przy każdym kroku w protezie
Zaburzenia krążenia i trofiki kikuta – występują:
• po amputacjach z powodu chorób tętnic obwodowych
• w za długich kikutach podudzia
• w kikutach z nadmiarem tkanek miękkich i niewłaściwie zaopatrzonymi mięśniami
• przy niewłaściwym zastosowaniu protez podciśnieniowych
Kikut z takimi zaburzeniami jest zimny, siny, z obrzękiem na obwodzie, nadmiernie potliwy,
wrażliwy na ucisk oraz zimno, często z owrzodzeniami.
Kikut z upośledzonym krążeniem tętniczym – potrzeba starannego dopasowania protezy z
przeniesieniem ciężaru na guz kulszowy i pośladki.
Kikut z upośledzonym krążeniem żylnym – należy stosować bandażowanie, zabiegi fizykalne i
ćwiczenia poprawiające odpływ krwi żylnej. Gdy nie daje to efektu, zachodzi potrzeba usunięcia
ewentualnego nadmiaru tkanek miękkich i zszycia mięśni nad końcem kikuta kostnego dla
odtworzenia funkcji mięśniowej pompy żylnej.
Zbyt długie kikuty goleni z zaburzeniami krążenia wymagają amputacji na wyższym poziomie.
Wadliwe ustawienie kikuta – ustawienie w przykurczu:
• uda – przykurcz zgięciowo-odwiedzeniowy
• podudzia – przykurcz zgięciowy
• stopy – ustawienie końsko-szpotawe
• ramienia – przykurcz przywiedzeniowy
Kluczowe znaczenie dla ustawienia kikuta ma okres pooperacyjny – należy wtedy zadbać o
odpowiednie ułożenia oraz stosować ćwiczenia przeciw przykurczom.
Kształt kikuta
Wadliwy kształt kikuta – gdy na jego końcu wystaje kość pokryta przeważnie wrażliwą i bolesną
tkanką bliznowatą. Najczęściej u dzieci, gdyż kości rosną szybciej, niż tkanki miękkie. U dorosłych
jako skutek pokrycia kikuta zbyt napiętą skórą lub nie stosowania wyciągu po amputacjach
otwartych.
W kikutach goleni częstą wadą jest pozostawienie zbyt długiej strzałki, oraz ostrego przedniego
kantu na kości piszczelowej, który powoduje dolegliwości uciskowe.
Zaburzenia skórne kikuta – są przeważnie następstwem:
• niewłaściwej higieny kikuta
• złego doasowania kikuta
• alergii

Źródło: fizjoterapeuty.pl

WADY I CHOROBY KIKUTÓW
Do głównych przyczyn wad i chorób kikutów należą:
1) zła technika operacyjna
2) niewłaściwe postępowanie pooperacyjne
3) zła higiena kikuta lub protezy
4) wadliwe zaprotezowanie.
Wady dotyczą najczęściej:
• bolesności
• jakości powłok zewnętrznych i blizny
• kształtu
• ustawienia i ruchomości kikuta
• długości kikuta
Bolesność kikuta
Ból kikuta może być pochodzenia obwodowego (częściej) lub centralnego, a jego przyczyną
może być:
• stan zapalny tkanek miękkich lub kości
• wyrośla kostne
• wrażliwość uciskowa końca kikuta
• rozległe, zrośnięte z podłożem blizny
• zaburzenia krążenia
• owrzodzenia, podrażnienia i choroby skóry
• źle dopasowana proteza
• nerwiak – jest wynikiem naturalnego procesu gojenia się przeciętego nerwu. Sama jego
obecność w kikucie nie jest przyczyną dolegliwości, może do nich dojść tylko w dwóch
przypadkach:
- gdy nerwiak znajduje się bardzo powierzchownie (wadliwy kikut), na skutek czego
podlega stałemu uciskowi i drażnieniu w protezie (neewiak ucickowy)
- gdy nerwiak jest osadzony w rozległej bliźnie, co powoduje jego pociąganie i drażnienie
przy każdym kroku w protezie
Zaburzenia krążenia i trofiki kikuta – występują:
• po amputacjach z powodu chorób tętnic obwodowych
• w za długich kikutach podudzia
• w kikutach z nadmiarem tkanek miękkich i niewłaściwie zaopatrzonymi mięśniami
• przy niewłaściwym zastosowaniu protez podciśnieniowych
Kikut z takimi zaburzeniami jest zimny, siny, z obrzękiem na obwodzie, nadmiernie potliwy,
wrażliwy na ucisk oraz zimno, często z owrzodzeniami.
Kikut z upośledzonym krążeniem tętniczym – potrzeba starannego dopasowania protezy z
przeniesieniem ciężaru na guz kulszowy i pośladki.
Kikut z upośledzonym krążeniem żylnym – należy stosować bandażowanie, zabiegi fizykalne i
ćwiczenia poprawiające odpływ krwi żylnej. Gdy nie daje to efektu, zachodzi potrzeba usunięcia
ewentualnego nadmiaru tkanek miękkich i zszycia mięśni nad końcem kikuta kostnego dla
odtworzenia funkcji mięśniowej pompy żylnej.
Zbyt długie kikuty goleni z zaburzeniami krążenia wymagają amputacji na wyższym poziomie.
Wadliwe ustawienie kikuta – ustawienie w przykurczu:
• uda – przykurcz zgięciowo-odwiedzeniowy
• podudzia – przykurcz zgięciowy
• stopy – ustawienie końsko-szpotawe
• ramienia – przykurcz przywiedzeniowy
Kluczowe znaczenie dla ustawienia kikuta ma okres pooperacyjny – należy wtedy zadbać o
odpowiednie ułożenia oraz stosować ćwiczenia przeciw przykurczom.
Kształt kikuta
Wadliwy kształt kikuta – gdy na jego końcu wystaje kość pokryta przeważnie wrażliwą i bolesną
tkanką bliznowatą. Najczęściej u dzieci, gdyż kości rosną szybciej, niż tkanki miękkie. U dorosłych
jako skutek pokrycia kikuta zbyt napiętą skórą lub nie stosowania wyciągu po amputacjach
otwartych.
W kikutach goleni częstą wadą jest pozostawienie zbyt długiej strzałki, oraz ostrego przedniego
kantu na kości piszczelowej, który powoduje dolegliwości uciskowe.
Zaburzenia skórne kikuta – są przeważnie następstwem:
• niewłaściwej higieny kikuta
• złego doasowania kikuta
• alergii

Źródło: fizjoterapeuty.pl